Mariken van Nimwegen leeft rond 1500 n.C. en is een vlotte en spontane meid, die bij haar oom Gijsbrecht in huis woont. Ze helpt altijd goed mee in het huishouden en zodoende gaat ze op een dag op pad naar Nijmegen om op de markt boodschappen te doen. Haar oom drukt haar op het hart dat ze niet door het donker terug moet reizen, omdat het in 1500 nog veel gevaarlijker is voor meiden om alleen over straat te gaan. Als ze het niet redt om op tijd terug te gaan, moet ze onderdak zoeken bij har tante die in Nijmegen woont.

Na een zonnige dag op de markt, treedt inderdaad de schemering in en Mariken besluit, volgens afspraak, om haar tante op te zoeken. Helaas had haar tante net heftig ruzie gemaakt met haar vriendinnen en Mariken komt precies op het verkeerde moment. Ze krijgt alle woede van haar tante over zich heen en ze wordt er zelfs van beschuldigd dat ze een relatie zou hebben met haar oom. Compleet ontstelt moet Mariken vertrekken en ze besluit toch te beginnen aan de weg terug naar huis.

Onderweg wordt ze gegrepen door angst en uit pure paniek bidt ze om hulp: ‘Kan iemand mij helpen?! Het maakt me niet uit wie; God of de duivel, ik heb hulp nodig!’ Dit laat de duivel zich natuurlijk geen twee keer zeggen en hij verschijnt aan haar vermomd als mens, maar met een ontstoken oog. Hij stelt zichzelf voor als ‘Moenen met het ene oog’ en hij belooft Mariken om haar alle talen en de zeven kunsten te leren als ze met hem meegaat. Hier moet zij echter wel een aantal concessies voor doen: de naam Mariken lijkt te veel op die van de heilige Maria, dus ze gaat voortaan door het leven als Emmeken en ze mag geen kruistekens meer maken. Mariken heeft het gevoel geen keuze te hebben en ze besluit met Moenen mee te gaan. Via Den Bosch reizen ze door naar Antwerpen.

Zeven jaar lang leven Emmeken en Moenen een wild leven. Ze doen alles wat God verboden heeft en Moenen leert haar inderdaad alle talen en de kunsten. Hoewel het leven haar toe lijkt te lachen, begint er toch iets aan Emmeken te knagen. Na lang wikken en wegen besluit ze eerlijk te zijn tegen Moenen en ze geeft aan dat ze haar oom mist en hem daarom graag op wil zoeken. Moenen heeft in zeven jaar wel enige compassie voor Emmeken gekregen en ze reizen samen terug naar Nijmegen, waar op de Grote Markt een wagenspel wordt opgevoerd over Gods vergiffenis aan alle mensen. Emmeken kijkt naar het wagenspel en wordt overspoeld door berouw, waarop Moenen haar vele meters in de lucht optilt en haar vervolgens laat vallen om zo haar nek te breken. Toevallig staat oom Gijsbrecht ook naar het wagenspel te kijken en ziet dat zijn nichtje wordt opgetild door Moenen. Zelfs na zeven jaar onzekerheid houdt hij nog altijd veel van haar en hij bidt tot God dat ze niet hoeft te sterven. Mariken breekt veel botten, maar overleeft de val.Mariken keert terug naar haar oom, maar beseft zich dat ze vergeving zal moeten vragen voor al haar zonden. Ze beginnen bij een geestelijke in Nijmegen, maar deze geeft aan er niets over te durven zeggen omdat het zijn pet te boven gaat. Dit geldt ook voor de bisschop van Keulen, dus reizen ze door naar de paus in Rome. Moenen geeft niet op en blijft proberen Gijsbrecht en Mariken het leven te ontnemen, maar ze eten aan hem te ppen. De paus geeft Mariken drie ijzeren ringen die ze om haar hals en polsen moet dragen. Hij zegt daarbij dat deze pas af zullen vallen als God haar heeft vergeven. Mariken reist naar Maastricht waar ze haar boetedoening zal ondergaan. Na vele jaren verschijnt aartsengel Gabriël aan haar en doet de ringen afvallen. Mariken leeft nog twee jaar in blijdschap en sterft uiteindelijk in vrede. De drie ringen die symbool staan voor haar zondige leven, maar veel meer nog voor de vergevingsgezindheid van God worden boven haar graf gehangen.